Het gevaar van generaliseren

Nu ik er vaker in slaag om mijn gedachten en emoties te observeren zonder er iets mee te doen, valt het mij op hoe snel ik geneigd ben te willen generaliseren.

Wanneer we generaliseren, vertalen we de karakteristieken van een deel van een groep elementen naar een gehele groep, onafhankelijk of die elementen mensen, dieren, voorwerpen of situaties zijn.

In termen van snel informatie verzamelen of in bepaalde professionele contexten, kan generaliseren zijn nut hebben. Het voorkomt immers dat we alle onderdelen van een groep moeten bekijken om tot een eindconclusie te komen.

Generaliseren doen we doorgaans als volgt. Iemand in je omgeving stelt een bepaald gedrag dat jij observeert. Van zodra dit gedrag zich enkele keren herhaalt, wordt dit door jouw hersenen als een patroon geregistreerd en opgeslagen als een vaststaand feit. Op die manier slagen we er beter in om grip te krijgen op onze omgeving en sneller het veiligheidsniveau van een situatie in te schatten. Dit heeft tot gevolg dat jij die persoon voortaan telkens op diezelfde manier gaat zien en bijgevolg een bepaald gedrag van hem/haar verwacht.

Je leest het mogelijk al, generaliseren kan snel schade veroorzaken, wanneer het gebeurt in onze relaties, op het vlak van communicatie en interactie met anderen.

Vooral wanneer we gaan overgeneraliseren. Overgeneraliseren gebeurt wanneer we onze observaties baseren op een aantal zeer beperkte voorbeelden of wanneer we onze conclusies baseren op een deel elementen dat in een volledig andere context bestaat dan de gehele groep elementen en daarom niet representatief is.

Voorbeelden op grote schaal daarvan zijn rassenhaat, homofobie, discriminatie…

Maar ook dichter bij huis staat (over)generaliseren lijnrecht tegenover een bewuste omgang met de ander. Werkelijk aanwezig zijn bij de ander in het hier en nu, heeft als voorwaarde nodig dat je volledig leeg bent, zonder concept, label, aanname, …

100% ontvankelijk voor hoe die persoon zich manifesteert in het huidige moment met jou. En dat vergt voor de meesten van ons moed. Dat vraagt van ons dat we tegen onze eigen beschermingsmechanismen ingaan door bewust te kiezen om een ander niet in een vak op te delen. Dat we ons open opstellen voor wie hij/zij nu is en we geen idee hebben of dit straks of morgen nog steeds zo zal zijn. Mogelijk voelt dat wat onwennig maar het kan ook spannend zijn om telkens met nieuwe ogen naar de ander te kijken.

En voel eens wat het met jou doet als een ander zo naar jou kijkt. Voel je de vrijheid en de ruimte die er ligt in het mogen zijn wie je wil zijn in eender welk moment?

Laat het een oefening zijn om volgende week eens de nieuwe week mee te starten. Oefen je in het observeren zonder labelen, vergelijken of concluderen en kijk eens wat er mogelijk wordt.

#generaliseren #overgeneraliseren #concept #labelen